Dzień Babci

Dzień Babci jest obchodzony w Polsce w dniu 21 stycznia. Babcię z wnukiem łączy więź pokrewieństwa. Z przepisów prawa rodzinnego wynika, że babcia:

  • może mieć zapewnione kontakty z wnukiem.
  • może łożyć alimenty na wnuka.
  • w pewnych sytuacjach staje się rodziną zastępczą.

Przepisy dotyczące kontaktów pomiędzy rodzicem a dzieckiem stosuje się odpowiednio do kontaktów babci z wnukiem. Oznacza to, że babcia może utrzymywać kontakt z wnukiem, czy to poprzez osobiste spotkania, czy też poprzez komunikację na odległość. W każdym razie forma tych kontaktów powinna uwzględniać dobro dziecka.

Prawo do poszanowania życia rodzinnego dziadków w stosunku do wnuków oznacza przede wszystkim prawo do utrzymywania normalnych relacji dziadków z wnukami poprzez kontakt, nawet jeśli kontakt ten odbywa się zwykle za zgodą osoby sprawującej władzę rodzicielską (wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 5.03.2019 r. w sprawie 38201/16).

Jeśli chodzi o alimenty od babci na wnuka, to obowiązek ten może powstać w następujących przypadkach:

  • gdy nie ma osoby zobowiązanej do alimentów w bliższej kolejności.
  • kiedy zobowiązana osoba w bliższej kolejności nie jest w stanie wykonywać alimentów.
  • gdy uzyskanie od zobowiązanej osoby alimentów jest niemożliwe lub łączy się z nadmiernymi trudnościami.

Obowiązek alimentacyjny babki nie polega na przerzuceniu na nią niespełnionego obowiązku alimentacyjnego ojca dzieci, może ona bowiem być zobowiązana jedynie do takich świadczeń na jakie pozwalają jej możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również jej usprawiedliwionych potrzeb (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 8.10.1976 r. w sprawie sygn. akt  III CRN 205/76).

Natomiast babcia może sprawować pieczę zastępczą nad wnukiem. Jest to dopuszczalne w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Podstawą zastosowania wobec dziecka pieczy zastępczej jest orzeczenie sądu.

Mandat dla dziecka

Mandat dla dziecka to ostatnio modny slogan publicystyczny. Jest to związane z wejściem w życie od 1 stycznia 2022 r. zmian w prawie wykroczeń.

Przede wszystkim podwyższono zagrożenie grzywną za wykroczenia związane z ruchem drogowym. Na przykład za tzw. kolizję drogową mandat może wynieść 1.500 zł. Natomiast trzeba zaznaczyć, że dziecko w zasadzie nie może ponosić odpowiedzialności za wykroczenie.

Art. 8 Kodeksu wykroczeń

Na zasadach określonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu lat 17.

Przepis ten oznacza, że za wykroczenie odpowiada osoba, która ukończyła 17 lat. Wiek ten odnosi się do czasu działania lub zaniechania sprawy. Można z dużym uproszczeniem stwierdzić, że ten, kto popełnia czyn zabroniony przed ukończeniem lat 17, to nieletni. W takim przypadku zastosowanie mają przepisy ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Natomiast, żeby jeszcze bardziej skomplikować sytuację, to trzeba odróżniać nieletniego od małoletniego.

W każdym razie nieletni po ukończeniu lat 13 i przed ukończeniem lat 17 odpowiada na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Nie ma zatem możliwości aby doszło do sytuacji nałożenia mandatu dla dziecka. W takiej sytuacji sprawa może trafić do sądu. Oczywiście, że nadal obowiązują przepisy dotyczące karty rowerowej. Jest ona wydawana dla uczniów szkół podstawowych.

Mandat dla dziecka okazuje się zatem tylko nośnym hasłem informacyjnym. Wynika, że zawsze należy weryfikować wiadomości u wiarygodnego źródła. W sprawach o wykroczenia można korzystać z pomocy obrońcy, którym może być adwokat. Podobnie jest w sprawach nieletnich.

Koronawirus a kontakty z dzieckiem

Koronawirus a kontakty z dzieckiem. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dzieci mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Kontakty z dzieckiem obejmują w przede wszystkim bezpośrednie przebywanie rodzica z dzieckiem. Oznacza to, że rodzic może dziecko odwiedzać, spotykać się z nim, zabierać je poza jego miejsce stałego pobytu. Inną formą kontaktu jest uprawnienie rodzica do bezpośredniego porozumiewanie się z dzieckiem, ale też możliwość utrzymywania z nim korespondencji. W tym celu obecnie dopuszczalne jest korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Sytuacja związana z koronawirusem ma wpływ na możliwość spotkania się uprawnionego rodzica z dzieckiem. Tylko choroba, która czyni dane spotkanie niebezpiecznym dla życia i zdrowia, może stanowić podstawę do niewykonania kontaktu rodzica z dzieckiem. Przy czym wyjść należy od treści orzeczenia sądowego, które reguluje kwestię kontaktów z dzieckiem. Jeśli nie zawarto tam mechanizmu, który przewiduje, jakąś formę kompensaty za spotkanie, które się nie odbyło, to po prostu termin kontaktu przepada. Należy stwierdzić, że to rodzice określają wspólnie sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia. Dopiero gdy rodzice nie mogą osiągnąć porozumienia, należy opierać się na orzeczeniu sądowym. W tego typu sprawach można korzystać z mediacji w sprawach rodzinnych.

Koronawirus a kontakty z dzieckiem to slogan, który nie może prowadzić do bezpodstawnego zaprzestania kontaktowania się rodzica z dzieckiem. Istnieje  przecież możliwość, aby sąd zagroził nałożeniem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie wykonania kontaktu z dzieckiem. W dalszej kolejności sąd ma możliwość nakazaniem zapłaty przez rodzica naruszającego zasady wykonywania kontaktów sumy pieniężnej.

Inaczej mówiąc tylko zachorowanie na koronawirusa, przebywanie w izolacji albo kwarantannie, stanowi obiektywną i uzasadnioną podstawę do zaniechania kontaktu. W takiej sytuacji kontakt wykonywać zdalnie poprzez np. wideokonferencję.

Interes dziecka wymaga w ochrony jego rozwoju oraz więzi z jego rodziną, a zwłaszcza z jego matką i ojcem. Co do zasady, w najlepszym interesie dziecka leży podtrzymanie kontaktu z obojgiem z rodziców, w praktyce, na równych prawach, z wyjątkiem prawnych ograniczeń uzasadnionych przez kwestie związane z najlepszym interesem dziecka (wyrok
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 10 stycznia 2017 r.)