Sprawy spadkowe są związane z dziedziczeniem oraz testamentami. Można je przeprowadzić w postępowaniu przed sądem rejonowym.
Przy czym właściwy jest tu sąd spadku, a więc jest to sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. Jeśli takiego miejsca zwykłego pobytu nie da się ustalić w Polsce, sądem spadku jest sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy. Może to być Sąd Rejonowy w Opolu.
Najczęściej sprawy spadkowe dotyczą kwestii:
- stwierdzenia nabycia spadku na podstawie ustawy lub testamentu.
- zachowku.
- działu spadku.
- wydziedziczenia.
- zabezpieczenia spadku.
- spisu inwentarza.
- wykazu inwentarza.
- ogłoszenia testamentu.
W sprawach spadkowych należy w sposób odpowiedni zadbać o majątek, który pozostał po zmarłym. Dlatego ważne jest, aby powierzyć ich prowadzenie pełnomocnikowi, który ma odpowiednią wiedzę i doświadczenie.
Nie bez znaczenia jest także, aby wypełnić wolę spadkodawcy i przekazać jego dorobek w stanie nieuszczuplonym. W praktyce bywa tak, że dziedziczenie związane jest także ze sprawami rodzinnymi. Zdarza się, że sprawy spadkowe mają element europejski oraz międzynarodowy. Poza tym w skład spadku może wchodzić gospodarstwo rolne.
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Zwlekanie z uporządkowaniem spraw majątkowych po zmarłym może tylko pogorszyć sytuację. Upływ czasu zaciera nie tylko ludzką pamięć, ale utrudnia uzyskanie odpowiednich dowodów na poparcie twierdzeń przed sądem. Trzeba zdawać sobie sprawę, że bez właściwego przygotowania sprawy spadkowej może ona być rozpoznawana przez dłuższy czas.
Sprawę spadkową należy rozpocząć od zebrania i przygotowania odpowiednich dokumentów. Niezbędne będą odpisy akty stanu cywilnego. Najbliższa rodzina pozostała po osobie zmarłej powinna zastanowić się, czy spadkodawca pozostawił testament, czy też nie. Należy zatem zabezpieczyć nie tylko majątek spadkowy, ale też ostatnią wolę zmarłego, która być może została ujęta w formie testamentu. W polskim prawie spadkowym występują różne formy testamentów. Treść testamentu podlega interpretacji przez sąd.
Nie ulega wątpliwości, że nałożony na sąd obowiązek działania z urzędu nie zwalnia uczestników postępowania w sprawie spadkowej od obowiązku wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Konsekwentnie na uczestniku postępowania, który podniósł fakt lub zarzut, spoczywa także ciężar wykazania jego prawdziwości.