Zabezpieczenie majątkowe

W postępowaniu karnym możliwe jest zabezpieczenie majątkowe. Zabezpieczenie polega to na tym, że gdy oskarżonemu zarzuca się popełnienie przestępstwa, za które można orzec karę grzywny (czy też inne środki penalne o charakterze finansowym) upoważniony organ może wydać postanowienie w celu zabezpieczenia wykonania kary.

Co uzasadnia wydanie postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym? Podstawą takiego postanowienia jest okoliczność, że w sprawie występuje obawa, że bez niego nie będzie można wykonać orzeczenia w sprawie karnej albo będzie to utrudnione.

Ciekawostką jest to, że zabezpieczenie jest wykonywane w sposób określony w przepisach postępowania cywilnego. Zabezpieczeniem może być więc na przykład hipoteka przymusowa.

W postępowaniu przygotowawczym o zabezpieczeniu decyduje prokurator, a w późniejszym etapie postępowania karnego decyzję taką może wydać sąd. Na orzeczenie takie przysługuje zażalenie.

Rozmiar zabezpieczenia majątkowego powinien odpowiadać jedynie potrzebom tego, co ma zabezpieczać i należy je niezwłocznie uchylić w całości lub w części, jeśli ustaną przyczyny, wskutek których zostało ono zastosowane.

Zabezpieczenie upada, gdy nie zostaną orzeczone prawomocnie grzywna, czy też inne środki kompensacyjne, które obciążają finansowo oskarżonego.

Zabezpieczenie majątkowe stanowi istotne ograniczenie prawa do dysponowania swoim mieniem przez osobę, która korzysta z domniemania niewinności. Jego stosowanie powinno być ograniczone, jeżeli w świetle okoliczności sprawy rysuje się realna szansa wykonania kary i wyegzekwowania środków karnych (kompensacyjnych) bez tego środka przymusu.

Warunkowe tymczasowe aresztowanie

Niedocenianym praktycznym rozwiązaniem jest możliwość zastosowania tzw. warunkowego tymczasowego aresztowania. Sąd zastrzega wówczas, że areszt tymczasowy zostanie uchylony w przypadku złożenia w wyznaczonym terminie określonego poręczenia majątkowego. Poręczenie to może polegać na wpłacie gotówki, ale też np. ustanowieniu zastawu lub hipoteki. Przyjęcie poręczenia wymaga sporządzenia protokołu.

Zawsze odczuwam satysfakcję zawodową, gdy słyszę podczas posiedzenia Sądu II instancji: „postanawia: zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że zastrzec, iż w stosunku do podejrzanego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania ulegnie zmianie z chwilą złożenia poręczenia majątkowego”.

Więcej na temat specjalizacji adwokata Romana Gładysza w sprawach karnych.

Przeglądanie akt

Pokrzywdzonemu w postępowaniu karnym przysługuje uprawnienie do złożenia zażalenie na postanowienie prokuratora o umorzeniu śledztwa. Termin na wniesienie zażalenia to 7 dni. Pokrzywdzonemu przysługuje także uprawnienie do przejrzenia akt sprawy.

Tak brzmią przepisy, a jak wygląda praktyka ich stosowania w czasach zagrożenia wirusem SARS-CoV-2 ?

W piątek upływa termin do wniesienia zażalenia. Dziś złożyłem wniosek o udostępnienie akt i możliwość wykonania ich fotokopii. Okazało się, że w budynku prokuratury jest jedno specjalne pomieszczenie do przeglądania akt. Wyznaczono mi termin na czwartek na godzinę 11.

Oczywiście wszystko musiałem ustalać telefonicznie, bo w zasadzie ograniczono możliwość wstępu interesantom do budynku. Przy czym bardzo trudno skomunikować się telefonicznie z sekretariatem odpowiedniego wydziału. Ograniczenia lokalowe oraz kadrowe prokuratury w obecnym reżimie sanitarnym po prostu mogą ograniczać prawa osób pokrzywdzonych do realizacji przysługujących im uprawnień procesowych.

Adwokat Roman Gładysz reprezentuje interesy osób pokrzywdzonych w sprawach karnych.