Zaduszki to czas, kiedy odwiedzamy cmentarze oraz groby bliskich. Nawet taki czas zadumy nad przemijaniem ma swoje odzwierciedlenie w przepisach. Zaduszki zatem moją swoje odzwierciedlenie w przepisach.
Przede wszystkim występuje takie pojęcie jak prawo do grobu. Charakter prawa do grobu jest niejednoznaczny. Prawo do grobu jest związane z prawem do pochówku. Oba te prawa zalicza się do kategorii dóbr osobistych.
Przepisy dotyczące cmentarzy zostały zawarte w ustawie z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Ustawa wyróżnia groby:
- ziemne.
- murowane.
- rodzinne.
- katakumby.
- kolumbaria.
Natomiast sam grób (na przykład murowany) trwale związany z gruntem, nie stanowi przedmiotu odrębnej własności od nieruchomości.
Prawo do pochowania zwłok osoby zmarłej w określonym miejscu mogą realizować osoby bliskie. Przy czym wola zmarłego powinna być decydująca. Jeżeli zmarły nie wyraził woli dotyczącej miejsca pochowania, to osoby uprawnione powinny podjąć zgodną decyzję.
O miejscu grobu decyduje ten bliski, który działa najbardziej w zgodzie z wolą zmarłego (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 19.11.2020 r., sygn. akt II CSK 30/19).
Prawo do grobu obejmuje szereg uprawnień przysługujących osobom, dla których kult pamięci osoby zmarłej, pochowanej w grobie, jest ich własnym dobrem osobistym. Niemniej jednak uprawnienia te mogą przysługiwać więcej niż jednej osobie. W razie rozbieżności stanowisk osoby te mogę zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie. Rozstrzygnięcie tej kolizji jest uzależnione od okoliczności danej sprawy. Ma na to wpływ przede przede wszystkim charakter więzi osób uprawnionych z osobą zmarłą.
Co więcej za życia można można domagać się ustalenia, czy dana żyjąca osoba ma prawo do wyboru miejsca własnego pochowania przed prawami innej osoby.
Nie można zapominać, że grób jako miejsce spoczynku zmarłego pozostaje też pod ochroną prawa karnego.