Orzeczenia sądowe – marzec 2021 r.

  • W postępowaniu toczącym się na podstawie ustawy z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1346 ze zm.), przepisy art. 2 ust. 3 tej ustawy w zw. z art. 730 § 1 i art. 755 § 1 kpc nie stanowią podstawy prawnej udzielenia zabezpieczenia przez umieszczenie osoby, której dotyczy to postępowanie, w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 09.03.2021 r., sygn. akt III CZP 89/19).
  • W sytuacji, kiedy niedokonanie czynności procesowej odbyło się z przyczyny niezależnej od skazanej, gdyż nie miała ona wpływu na czynności doręczyciela (odklejenie się nalepki adresata w trakcie procesu doręczania, w związku z czym przesyłka została zwrócona do nadawcy), dochowała terminu do złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie odpisu postanowienia wraz z uzasadnieniem, a także wykonała czynność, do której przywrócenia terminu się domaga, a więc złożyła odpowiedni wniosek – termin ten należało przywrócić (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z 02.03.2021 r., sygn. akt I KK 155/20).
  • Skargę na bezczynność w postępowaniu o udzielenie informacji publicznej można złożyć nie tylko wobec milczenia podmiotu, do którego wniosek jest adresowany, ale również w sytuacji, w której powstał spór między wnioskodawcą a adresatem wniosku, co do charakteru żądanej informacji oraz co do zasad i trybu jej udostępnienia. Warunkiem uznania przez sąd bezczynności organu w udostępnieniu informacji publicznej jest zawsze uprzednie rozstrzygnięcie, czy wnioskowane dane mają charakter takiej informacji i w konsekwencji podlegają obowiązkowi udostępnienia oraz czy żądanie zostało skierowane do podmiotu zobowiązanego w ustawie do udostępnienia informacji publicznej (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 10.03.2021 r., sygn. akt II SAB/Go 15/21).

Orzeczenia sądowe – styczeń 2021 r.

  • Skorzystanie przez oskarżonego, z uwagi na jego sytuację majątkową, z pomocy obrońcy z urzędu w celu zbadania podstaw do wniesienia skargi, może zasadniczo nastąpić tylko raz i sąd nie jest zobligowany do wyznaczenia kolejnego obrońcy z urzędu (postanowienie Sądu Najwyższego– Izba Karna z dnia 27.01.2021 r., sygn. akt IV KZ 3/21).
  • Spis inwentarza sporządzony na podstawie art. 69 ust. 1 prawa upadłościowego jest oświadczeniem wiedzy syndyka i nie zmienia statusu prawnego rzeczy. Przed wpisem do spisu inwentarza syndyk jest uprawniony do oceny czy dane prawo wchodzi w skład masy upadłości i ustala jej skład, a więc jest uprawniony do wyłączenia danych rzeczy na tym etapie postępowania. Z art. 68 i art. 69 ust. 3 wynika, że jeżeli na podstawie dokumentów upadłego lub dokumentów bezspornych albo w wyniku oceny posiadania uzasadnione jest ustalenie, że prawa majątkowe należą do osoby trzeciej, to nie podlegają one wciągnięciu do spisu (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28.01.2021 r., sygn. akt IV CSK 532/20).
  • Instytucja wstrzymania wykonania wyroku, określona w art. 532 § 1 kpk, ma charakter wyjątkowy, a potrzeby jej zastosowania nie może uzasadniać sama czynność wniesienia kasacji. Potrzeba ta aktualizuje się dopiero wówczas, gdy bądź to (niezależnie od przyszłego rozstrzygnięcia co do zasadności skargi kasacyjnej) już wcześniej można stwierdzić zaistnienie istotnych powodów do uznania słuszności tej kasacji, bądź też wówczas, gdy strona wykaże odrębnie istnienie szczególnych okoliczności powodujących, że wykonywanie lub wykonanie orzeczenia pociągałoby za sobą wyjątkowo dolegliwe i w zasadzie nieodwracalne skutki (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 26.01.2021 r., sygn. akt II KK 375/20).
  • Sąd pracy ma prawo samodzielnie ustalać przesłanki z art. 52 § 1 pkt 1 kp, a zatem postawienie pracownikowi zarzutu popełnienia przestępstwa nie decyduje o zasadności dopuszczenia się przez niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Pracy z dnia 21.01.2021 r., sygn. akt III PSK 14/21).
  • Określony w przepisie art. 52 § 2 kp termin rozpoczyna swój bieg z chwilą powzięcia przez pracodawcę lub osobę go reprezentującą wiarygodnej informacji o naruszeniu przez pracownika obowiązków pracowniczych. Istotne jest zatem, kiedy pracodawca miał możliwość sprawdzenia i przekonania się o słuszności obciążających pracownika zarzutów, nie zaś moment, w którym uzyskał informacje o jego nagannym zachowaniu. W konsekwencji, gdy pracodawca uzyskał informację o nagannym zachowaniu pracownika, przeprowadził postępowanie wyjaśniające w firmie i postępowanie to dowiodło winy pracownika, miesięczny termin na zwolnienie dyscyplinarne liczy się od zakończenia tego postępowania. Ono bowiem doprowadziło do potwierdzenia wcześniejszych zarzutów i dowiodło winy pracownika (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Pracy z dnia 21.01.2021 r., sygn. akt III PSK 8/21).
  • Sąd Najwyższy nie jest sądem, który nadaje klauzulę wykonalności – nawet swoim własnym orzeczeniom. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Najwyższego jest sąd pierwszej instancji. Dotyczy to również postanowienia Sądu Najwyższego o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Pracy z dnia 11.01.2021 r., sygn. akt I UK 388/19).
  • Postępowanie toczące się na podstawie art. 29 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, zmierzające do zbadania, czy istnieje potrzeba przyjęcia do szpitala psychiatrycznego osoby chorej psychicznie bez jej zgody, stanowi ingerencję w konstytucyjne prawo wolności i nietykalności człowieka. Konsekwencje orzeczeń wydawanych na podstawie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego uzasadniają zatem ścisłe wykładanie jej przepisów i przestrzeganie bezwzględnego wymogu, by rozstrzygnięcie wydane na jej podstawie było celowe z punktu widzenia dobra i interesu osoby, której dotyczy. Kontrola sądu, czy w danym stanie faktycznym wystąpiły przesłanki ustawowe, wymaga wnikliwej oceny, opartej na dowodzie w postaci opinii biegłego lub zespołu biegłych z zakresu psychiatrii, a to z tej przyczyny, że elementem stanu faktycznego decydującego o uwzględnieniu wniosku jest opis stanu zdrowia psychicznego (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 07.01.2021 r., sygn. akt V CSK 452/20).

Orzeczenia sądowe z listopada 2020 r.

  • Sąd niewłaściwy, do którego skierowano zażalenie podlegające rozpoznaniu na podstawie art. 3941a § 1 kpc przez inny skład sądu pierwszej instancji, przekazuje zażalenie do rozpoznania sądowi właściwemu (art. 200 § 14 w związku z art. 391 § 1, art. 397 § 3 i art. 3941a § 2 kpc) (uchwała Sądu Najwyższego-Izba Cywilna z dnia 27.11.2020 r. w sprawie sygn. akt III CZP 12/20).
  • Wykreślenie z księgi wieczystej wpisu własności na rzecz dłużnika w następstwie wyroku uwzględniającego powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nie skutkuje niedopuszczalnością uprzednio skierowanej do tej nieruchomości egzekucji ze względu na jej przedmiot (art. 824 § 1 pkt 2 kpc).　Właścicielowi nieruchomości niewpisanemu do księgi wieczystej, którego prawo naruszono przez skierowanie egzekucji do tej nieruchomości, przysługuje powództwo o zwolnienie od egzekucji (art. 841 § 1 kpc) (uchwała Sądu Najwyższego-Izba Cywilna z dnia 27.11.2020 r. w sprawie sygn. akt III CZP 83/19).
  • Skarga kasacyjna może zostać cofnięta w każdym czasie nawet przez samą stronę i nie wymaga to zgody strony przeciwnej. Cofnięcie skargi kasacyjnej stanowi czynność procesową, która nie podlega weryfikacji sądowej i prowadzi do umorzenia postępowania kasacyjnego oraz orzeczenia o kosztach procesu jak przy cofnięciu pozwu (art. 391 § 2 zdanie pierwsze kpc w związku z art. 39821 kpc) (postanowienie Sądu Najwyższego-Izba Pracy z dnia 17.11.2020 r. w sprawie sygn. akt II PK 94/20).
  • Stwierdzenie, że doszło do prawidłowego doręczenia zawiadomienia o terminie rozprawy byłoby bowiem możliwe tylko w wypadku, gdyby zawiadomienie zawierało w pełni poprawne dane personalne (imię i nazwisko) oskarżonego. Wadliwe ich określenie powoduje sytuację, w której wezwanie czy zawiadomienie dotyczy w istocie innej osoby (wyrok Sądu Najwyższego-Izba Karna z dnia 05.11.2020 r. w sprawie sygn. akt V KK 304/20).

Opłaty sądowe

Opłaty sądowe w sprawach cywilnych można uiszczać w różny sposób. Trzeba przypomnieć, że zdecydowana większość pism składanych w postępowaniu cywilnym podlega opłatom.

Zgodnie z rozporządzeniem opłatę sądową można uiścić w formie: bezgotówkowej, wpłaty gotówkowej, znaków opłaty sądowej.

Są trzy rodzaje wpłat bezgotówkowych. Pierwszy z nich to po prostu przelew na rachunek sądu. Na stronach internetowych sądów znajdują się odpowiednie informacje. Sądy mają kilka rodzajów rachunków bankowych takie jak na przykład: konto dochodów budżetowych, konto sum zleconych, konto sum depozytowych. Trzeba uważać, na jaki rachunek wykonywany jest przelew.

Opłaty sądowe w sprawach cywilnych należy wpłacać na rachunek dochodów budżetowych. W tytule przelewu należy opisać, o jaką opłatę i do jakiej sprawy chodzi. Jeśli zaś uiszczamy opłatę w trakcie postępowania, to należy umieścić w tytule przelewu sygnaturę akt sprawy.

Drugi sposób wykonywania wpłaty bezgotówkowej to wykorzystanie odpowiedniego mechanizmu, który gwarantuje, że opłata zostanie wykonana w sposób nieodwołalny.

Obecnie można korzystać z systemu opłacania spraw oplaty.ms.gov.pl. W tym przypadku system wskazuje nam odpowiedni sąd oraz rodzaj sprawy. Nie można się pomylić, jeśli chodzi o numer rachunku bankowego sądu.

Od dziś można też opłaty sądowe płacić przy pomocy karty płatniczej w kasie sądu. Jest to trzeci sposób wpłaty bezgotówkowej. Możliwe jest sytuacja, że w sądach będą działały wpłatomaty, które będą służyły do uiszczania opłat sądowych.

Orzeczenia sądowe z października 2020 r.

  • Przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, warunkującego prawo do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924), nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.) (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Pracy z dnia 29.10.2020 r., sygn. akt III UZP 3/20).
  • Strona wnosząca skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku (art. 4241 kpc) nie ma obowiązku wykazania, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze skargi nadzwyczajnej nie było i nie jest możliwe; tym samym skarga nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 4248 § 1 kpc w związku z art. 4245 § 1 pkt 5 kpc albo art. 4248 § 2 kpc (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Pracy z dnia 15.10.2020 r., sygn. akt III PZP 4/20).
  • Artykuł 90 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE L z 2006 r., Nr 347, s. 1) stoi na przeszkodzie przepisom krajowym, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (VAT) od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15.10.2020 r., sygn. akt C-335/19).
  • W sprawie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego z powództwa jednego z rodziców sprawującego na podstawie prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego pieczę nad małoletnim dzieckiem, pozwany małoletni powinien być reprezentowany przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy (art. 99 kro) a nie przez drugiego rodzica, którego władza rodzicielska została ograniczona do określonych obowiązków i uprawnień (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9.10.2020 .r, sygn. akt III CZP 91/19).

Orzeczenia sądowe z września 2020 r.

  • Wniesienie przez stronę pisma procesowego, „z którego treści wynika, że strona nie zgadza się z rozstrzygającym sprawę co do istoty orzeczeniem”, gdy w świetle okoliczności sprawy nie ma pewności, czy stanowi ono apelację czy też wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, skutkuje powinnością sądu zwrócenia się do strony o wyjaśnienie, czy jej pismo należy traktować jako apelację, która jest niedopuszczalna i zgodnie z art. 373 § 1 kpc będzie podlegać odrzuceniu, czy też stanowi w istocie wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem w rozumieniu art. 328 § 1 kpc, po otrzymaniu którego zacznie biec termin z art. 369 § 1 lub § 11 kpc do wywiedzenia apelacji. Podstawę prawną wezwania stanowi art. 130 § 1 zdanie 1 kpc, stosowany pod rygorem zwrotu pisma procesowego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29.09.2020 r., sygn. akt III UZP 2/20).
  • Inspektorowi pracy na podstawie art. 631 kpc nie przysługuje uprawnienie do wytoczenia na rzecz obywatela powództwa obejmującego żądanie ustalenia treści stosunku pracy lub sposobu ustania stosunku pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24.09.2020 r., sygn. akt III PZP 1/20).
  • Żądanie uznania postanowienia wzorca umowy za niewiążące konsumenta (art. 385[1] kc) nie jest tożsame ani nie zawiera się w żądaniu ustalenia nieważności umowy (art. 58 kc) (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15.09.2020 r., sygn. akt. III CZP 87/19).
  • Jeżeli wskutek odroczenia terminu spełnienia świadczenia, roszczenie przestało być wymagalne, jego przedawnienie rozpoczyna ponownie bieg dopiero z upływem nowego terminu (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11.09.2020 r., sygn. akt III CZP 88/19).
  • Od zażalenia na postanowienie w przedmiocie sprostowania albo odmowy sprostowania orzeczenia pobiera się opłatę określoną w art. 19 ust. 3 pkt 2 w związku z art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 755 ze zm.) (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11.09.2020 r., sygn. akt III CZP 86/19).
  • Stwierdzona prawomocnym postanowieniem komornika sądowego (art. 770 kpc) należność z tytułu opłat egzekucyjnych przewidzianych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1309 ze zm.) przedawnia się w terminie właściwym dla przedawnienia kosztów sądowych (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11.09.2020 r., sygn. akt. III CZP 84/19).
  • Żądanie unieważnienia umowy przewidziane w art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (obecnie t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2070), jest postacią roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego (art. 363 § 1 kc), którego skuteczne dochodzenie jest uzależnione od spełnienia ogólnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11.09.2020 r., III CZP 80/19).
  • Odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11.09.2020 r., sygn. akt III CZP 90/19).