Warunkowe przedterminowe zwolnienie jest instytucją, która stanowi szczególny instrument polityki kryminalnej i penitencjarnej. Skazanego można warunkowo zwolnić z odbywania reszty kary, gdy wykazana zostanie wobec niego pozytywna prognoza kryminologiczna. Oceny tej przesłanki dokonuje się na podstawie przepisu art. 77 kodeksu karnego:
Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.
Pozytywna prognoza kryminologiczna ma zatem wskazywać, że skazany będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.
Co do zasady skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu połowy kary. Orzekanie w tych sprawach należy do sądu penitencjarnego. Jest nim sąd okręgowy. Może być to zatem Sąd Okręgowy w Opolu.
Postępowanie w przedmiocie warunkowe przedterminowego zwolnienia toczy się na podstawie wniosku. Wniosek ten może złożyć skazany. Skazanego może reprezentować obrońca, którym jest adwokat. Sąd orzeka na posiedzeniu, w którym może wziąć udział skazany wraz z obrońcą.
Warunkowe przedterminowe zwolnienie pozwala skazanemu na wcześniejsze opuszczenie zakładu karnego. Ma to ułatwić adaptację skazanego do społeczeństwa.
W postanowieniu o warunkowym przedterminowym zwolnieniu określa się długość okresu próby. Poza tym w treści takiego orzeczenia oddaje się skazanego pod dozór kuratora sądowego. Dodatkowo w postanowieniu sąd nakłada na skazanego obowiązki.
Jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia. Natomiast w razie nieprzestrzegania postanowienia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu, czy też ponownym popełnieniu przestępstwa, można to postanowienie odwołać.