Sprawy karne skarbowe dotyczą ponoszenia odpowiedzialności za czyny godzące w interesy finansowe Skarbu Państwa. Mają one chronić także porządek finansowy jednostek samorządu terytorialnego oraz budżetu Unii Europejskiej.
Przepisy dotyczące tego rodzaju spraw zamieszczono w kodeksie karnym skarbowym. Prawo karne skarbowe stanowi w pełni autonomiczną dziedzinę prawa karnego. Pojęcia przestępstwa skarbowego oraz wykroczenia skarbowego stanowią kategorie autonomiczne wobec pojęć przestępstwa i wykroczenia występujących w prawie karnym powszechnym.
W sprawach karnych skarbowych oskarżony ma prawo do obrony. W celu realizacji tego prawa można ustanowić obrońcę, którym jest adwokat.
Zauważyć trzeba, że oskarżycielem publicznym w tego rodzaju sprawach jest finansowy organ postępowania przygotowawczego. Może być nim na przykład funkcjonariusz Krajowej Administracji Skarbowej.
Sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego może zgłosić wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Ma to znaczenie dla sprawcy, gdyż wyrok o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego. W konsekwencji sprawca taki pozostaje osobą niekaraną, gdyż dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest środkiem karnym.
Przede wszystkim do rozróżnienia wykroczenia od przestępstwa służy kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartości przedmiotu czynu. W przypadku wykroczenia skarbowego kwota ta nie może przekraczać pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu.
Wprawdzie najczęściej w sprawach karnych skarbowych orzekana jest grzywna, ale jej wysokość może być znaczna. Kara grzywny za wykroczenie skarbowe jest określana kwotowo. Może być ona wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Natomiast grzywna za przestępstwo skarbowe wyliczana jest jako iloczyn liczby stawek oraz stawki dziennej.
Specyfiką postępowania w zakresie prawa karnego skarbowego jest możliwość prowadzenia postępowania w stosunku do nieobecnych. Ma to związek z sytuacją, kiedy sprawca przebywa stale za granicą albo gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju. Osobie takiej zostaje wyznaczony obrońca z urzędu, którym może być adwokat.
W sprawach karnych skarbowych nie stosuje się przepisów dotyczących mediacji w sprawach karnych oraz pokrzywdzonego.